Συναισθηματική λογική: Η συναισθηματική λογική είναι το να πιστεύετε ότι τα συναισθήματα σας αποτελούν «αποδείξεις» της πραγματικότητας, αποδείξεις του ποιοι είστε. «Επειδή νιώθω άχρηστος, σημαίνει ότι είμαι». Τα συναισθήματα μας όμως είναι απόρροια του τρόπου με τον οποίο σκεφτόμαστε. Και αν αυτός ο τρόπος «μπάζει νερά» τότε και τα συναισθήματα μας αποτελούν αναξιόπιστες αποδείξεις του ποιοι είμαστε και τι μπορούμε να κάνουμε. Για παράδειγμα «Αισθάνομαι πολύ απογοητευμένος, και για αυτό δεν μπορώ να κάνω τίποτα». Στις περιπτώσεις ενός τέτοιου τρόπου σκέψης εντείνεται η αναβλητικότητα του ατόμου. Αποφεύγουμε να καταπιαστούμε με πράγματα γιατί τα αρνητικά συναισθήματα αποτελούν τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια κινητοποίησης.
Το συναίσθημα αντικατοπτρίζει σαν καθρέφτης τη σκέψη σας. Δεν αποτελεί απόδειξη για το ποιοι είστε ή τι αξίζετε αλλά μια καλή ένδειξη για το πώς σκέφτεστε για τον εαυτό σας και τους άλλους.
Ετικετοποίηση: Σύμφωνα με τον D. Berns η προσωπική ετικετοποίηση είναι η δημιουργία μιας εξ’ ολοκλήρου αρνητικής εικόνας του εαυτού η οποία βασίζεται στα λάθη σας. Οι άνθρωποι που τείνουν να εφαρμόζουν αυτό το γνωστικό σφάλμα χρησιμοποιούν «ετικέτες», δηλαδή εκφράσεις που ξεκινούν με το «είμαι» για να περιγράψουν τον εαυτό τους. Οι ετικέτες αυτές είναι συνήθως αρνητικά φορτισμένες αφού χρησιμοποιούν τα λάθη ή τις αποτυχίες τους για να τις δημιουργήσουν. Οι δηλώσεις τύπου «Είμαι άχρηστος», «Είμαι αποτυχημένος», εμπεριέχουν μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι το χαρακτηριστικό αυτό βρίσκεται στη φύση αυτού που το επικαλείται, αποτελεί μια γενική αλήθεια και επομένως δεν υπόκειται σε μεταβολή. Αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι ότι το άτομο που σκέφτεται με αυτό τον τρόπο παραβλέπει εμπειρίες και γεγονότα που δεν ταιριάζουν με τις ετικέτες που έχει δημιουργήσει για τον εαυτό του και εστιάζει υπερβολικά στα γεγονότα εκείνα που συνηγορούν για την ύπαρξη μιας ετικέτας.
Για παράδειγμα μια γυναίκα που σκέφτεται: «Είμαι κακιά μητέρα», εστιάζει την σκέψη της υπερβολικά σε γεγονότα κατά τα οποία δεν τα κατάφερε να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στο ρόλο της ως μητέρα, αγνοώντας τις εμπειρίες της οι οποίες, επιβεβαιώνουν το αντίθετο.
Επιλεκτική αφαίρεση ή ψυχικό φίλτρο : Αν έχετε την τάση να δίνετε υπερβολική σημασία σε μια αρνητική λεπτομέρεια αγνοώντας τη γενική εικόνα των πραγμάτων τότε μάλλον πέφτετε στην παγίδα της επιλεκτικής αφαίρεσης. Επιλέγετε μια λεπτομέρεια, ένα μεμονωμένο αρνητικό συμβάν «Ο διευθυντής μου με επέπληξε για ένα λάθος που έγινε στην παραγγελία» και το γενικεύετε βγάζοντας αυθαίρετα συμπεράσματα «Είμαι εντελώς απρόσεχτη και θα απολυθώ από την δουλειά». Αγνοείτε βέβαια όλες εκείνες τις περιπτώσεις που κάνατε πολύ καλά τη δουλειά σας και δημιουργήθηκε πρόβλημα και είστε έτοιμοι να υιοθετήσετε μια αρνητική εικόνα για τον εαυτό σας.
Όταν επικεντρώνεστε επιλεκτικά στις αρνητικές όψεις μιας κατάστασης, στην οποία υπάρχουν βέβαια και θετικά στοιχεία, ταλαιπωρείτε τον εαυτό σας, εντείνετε τα καταθλιπτικά συναισθήματα και καταστρέφετε με δεξιοτεχνία την αυτοπεποίθηση σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου