Σκέψεις για την Χαμηλή Αυτοπεποίθηση

Οι άλλοι ως μέτρο σύγκρισης…

Συνειδητά ή ασυνείδητα χρησιμοποιούμε πολλές φορές τους γύρω μας ως μέτρο αξιολόγησης του εαυτού μας. Αν κάποιος έχει καταφέρει κάτι και εμείς όχι, αν κάποιος έχει περισσότερα υλικά αγαθά, περισσότερους φίλους, καλύτερα ρούχα, καλύτερη δουλειά από μας αυτό το μεταφράζουμε ως ένδειξη ότι εμείς υστερούμε σε κάτι. Αισθανόμαστε άσχημα με τον εαυτό μας, πιστεύουμε ότι δεν είμαστε τόσο ικανοί, άξιοι, πετυχημένοι. Οι άνθρωποι που συστηματικά συγκρίνονται με τους άλλους προκειμένου να προσδιορίσουν την προσωπική τους αξία έχουν ασυναίσθητα αποδεχτεί την κοινωνική νόρμα ως αυτό που θα αποκαλούσαμε «φυσιολογικό». Επίσης επιλέγουν να συγκρίνονται με τους άλλους μόνο στους τομείς στους οποίους υστερούν οι ίδιοι και όχι σε αυτούς που πιθανόν υπερτερούν, με αποτέλεσμα να τρέφουν καθημερινά και συστηματικά το αίσθημα της προσωπικής αναξιότητας

…ή οι άλλοι ως πηγή έμπνευσης

Σαφώς γύρω μας υπάρχουν άνθρωποι που – μετρώντας ένα ένα τα κεκτημένα τους – κατέχουν κάτι παραπάνω από μας. Και κάποιοι που κατέχουν κάτι παραπάνω από αυτούς, και πάει λέγοντας. Έτσι ήταν πάντα και μάλλον έτσι θα είναι και στο μέλλον. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που κατέχουν, σε πολλούς τομείς, λιγότερα. Αλήθεια αυτούς πόσο συχνά τους σκέφτεστε;

Αν θέλετε να αξιολογήσετε την πρόοδο σας και την προσωπική σας ανάπτυξη δείτε τον εαυτό σας τώρα σε σχέση με τον εαυτό σας στο παρελθόν. Έχετε πετύχει στόχους; Έχετε βελτιώσει πράγματα στον εαυτό σας; Έχετε καταφέρει να ανταποκριθείτε σε αντιξοότητες; Έχετε βοηθήσει άλλους; Έχετε γενικώς σημειώσει μια ελάχιστη έστω πρόοδο στους τομείς που σας ενδιαφέρει; Αν ναι, τότε αναρωτηθείτε γιατί δεν αφήνετε όλα αυτά να διαμορφώσουν την αυτοεικόνα σας και να συμβάλουν στην αυτοεκτίμηση σας; 

Σαφώς δεν μπορείτε να αγνοείτε το τι συμβαίνει γύρω σας. Σταθείτε όμως κριτικά απέναντι σε όλα αυτά. Οι άλλοι μπορούν – αντί ως πηγή φθόνου και αυτοκατηγορίας – να χρησιμεύσουν ως πηγή έμπνευσης για σας («Αφού το κατάφερε κάποιος άλλος, μπορώ και εγώ να το κάνω»). Βλέποντας ανθρώπους να δραστηριοποιούνται και να δημιουργούν τις συνθήκες ζωής που και εμείς επιθυμούμε, μπορούμε να μιμηθούμε το παράδειγμα τους. Βλέποντας ανθρώπους να παλεύουν με τα ίδια εμπόδια ή και με μεγαλύτερα, αντιλαμβανόμαστε ότι τα όρια του ανέφικτου τα τοποθετούμε μόνοι μας στον εαυτό μας.

Συχνά αναλωνόμαστε σε μια ατέρμονη και μάταιη ενασχόληση του πόσο υστερούμε σε σχέση με τους γύρω με αποτέλεσμα να προκαλούμε εμείς οι ίδιοι την δυστυχία μας. Θεωρούμε πως αν είχαμε τα λεφτά, τη δουλειά, την εμφάνιση του γείτονα θα ήμασταν ευτυχέστεροι. Η αλήθεια όμως είναι ότι θα ήμασταν ευτυχέστεροι αν αφοσιώναμε περισσότερο χρόνο σε πράγματα που μας κάνουν να νιώθουμε καλά και λιγότερο χρόνο στο περνάμε τον εαυτό μας συνεχώς από εξετάσεις «προσωπικής αξίας».

Η σύγκριση με τους άλλους για τον καθορισμό της προσωπικής αξίας δεν έχει νόημα ούτως ή άλλως γιατί δεν υπάρχει ένα καθολικό σύστημα μέτρησης της ανθρώπινης αξίας αλλά εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε το μετρικό σύστημα με βάση το οποίο αυτοαξιολογούμαστε. Αν το σύστημα είναι λάθος, τότε θα υστερούμε διαρκώς. Ο κάθε άνθρωπος είναι πραγματικά μοναδικός, με αδυναμίες, ταλέντα, χαρίσματα και ιδιαιτερότητες. Αν δεν δείτε εσείς τον εαυτό σας με θετική ματιά είναι εξαιρετικά δύσκολο να σας δουν έτσι οι άλλοι.