Διατροφικές Διαταραχές: Περιγραφή και αίτια

Οι Διατροφικές Διαταραχές ή Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής, χαρακτηρίζονται από προβληματικές, μη φυσιολογικές διατροφικές συνήθειες καθώς και από έντονο στρες ή ανησυχία αναφορικά με το βάρος και την εικόνα του σώματος. Τα άτομα που πάσχουν από μια Διατροφική Διαταραχή βιώνουν έντονα συναισθήματα και σκέψεις αναφορικά με την πρόσληψη τροφής και προβαίνουν σε ακραίες, συχνά επικίνδυνες για τον οργανισμό τους συμπεριφορές.

Οι επικίνδυνες αυτές συμπεριφορές μπορεί να περιλαμβάνουν ανεπαρκή ή υπερβολική πρόσληψη τροφής καθώς και αποβολή της τροφής από τον οργανισμό με μη φυσιολογικούς τρόπους. Όλα αυτά συνδέονται με έντονα αρνητικά συναισθήματα και επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής τους ατόμου. Οι πιο γνωστές διατροφικές διαταραχές είναι η Νευρική Ανορεξία,  η Νευρική Βουλιμία και η Διαταραχή Υπερφαγίας.

ΟΙ Διατροφικές Διαταραχές μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά πιο συχνά έχουν έναρξη στην εφηβεία ή στην αρχή της ενήλικης ζωής.

Παρόλο που οι Διατροφικές Διαταραχές είναι αντιμετωπίσιμες, τα συμπτώματα και οι συνέπειες τους μπορεί να είναι καταστροφικές για τον οργανισμό, αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως. Οι Διατροφικές Διαταραχές συχνά συνυπάρχουν με άλλες καταστάσεις, όπως Αγχώδεις Διαταραχές, χρήση ουσιών και κατάθλιψη.

Οι πιο συνηθισμένες Διατροφικές Διαταραχές είναι:

Νευρογενής Ανορεξία

Το άτομο που πάσχει από Νευρογενή Ανορεξία διακατέχεται από έντονο φόβο μήπως πάρει βάρος, άρνηση να διατηρήσει ένα φυσιολογικό βάρος και μη ρεαλιστική αντίληψη για την εικόνα του σώματος του. Ασχολείται σε υπερβολικό βαθμό με τη μέτρηση των θερμίδων και αρνείται επίμονα να καταναλώσει τρόφιμα με υψηλή θερμιδική αξία. Υποσιτίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και παρόλα αυτά βλέπει τον εαυτό του ως υπέρβαρο ακόμα και όταν εμφανώς το βάρος του είναι κάτω από τα φυσιολογικά όρια. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της νόσου είναι η μείωση του δείκτη μάζας σώματος (BMI)κάτω από 17,5.

Ορισμένες ιατρικές επιπλοκές της Ανορεξίας είναι η ξηρότητα του δέρματος, πτώση των τριχών της κεφαλής, υποθερμία, βραδυκαρδία, υπόταση, ζάλη, δυσκοιλιότητα και αμηνόρροια. Η Νευρική Ανορεξία σε προχωρημένο στάδιο έχει καταστρεπτικές και συχνά μη αναστρέψιμες συνέπειες για τον οργανισμό όπως εγκεφαλική ατροφία και οστεοπόρωση.  Η Νευρική Ανορεξία είναι δυνητικά θανατηφόρος νόσος με τη θνησιμότητα να ξεπερνά το 10%

Νευρογενής Βουλιμία

Η Νευρογενής Βουλιμία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας τα οποία το άτομο αδυνατεί να ελέγξει, ακολουθούμενα από αντισταθμιστικές συμπεριφορές, όπως πρόκληση εμετού, υπερβολική σωματική άσκηση ή χρήση καθαρτικών και διουρητικών. Τα άτομα που πάσχουν από Νευρογενή Βουλιμία μπορεί να φοβούνται μήπως πάρουν βάρος και είναι δυσαρεστημένοι από το σχήμα και το βάρος του σώματος τους. Ο κύκλος της υπερφαγίας – κάθαρσης γίνεται συνήθως κρυφά και προκαλεί στο άτομο αισθήματα ντροπής και ενοχής. Η Νευρογενής Βουλιμία προκαλεί σε βάθος χρόνου σημαντικές βλάβες στον οργανισμό όπως γαστροοισοφαγικά προβλήματα, αφυδάτωση, καρδιακά προβλήματα και διάβρωση του οδοντικού σμάλτου.

Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας

Τα άτομα που πάσχουν από Διαταραχή Υπερφαγίας συχνά χάνουν τον έλεγχο της πρόσληψης τροφής. Αυτό σημαίνει ότι καταναλώνουν σε σύντομο σχετικά διάστημα μεγάλες ποσότητες τροφής υψηλής θερμιδικής αξίας. Αδυνατούν να βάλουν φρένο στην παρόρμηση να φάνε και στη συνέχεια κατακλύζονται από ενοχές και τύψεις για αυτή τους την συμπεριφορά. Συνήθως τρώνε μέχρι να νιώσουν άβολα ακόμα και αν δεν πεινάνει. Τα επεισόδια της Υπερφαγίας δεν ακολουθούνται από αντισταθμιστικές συμπεριφορές, όπως στην Νευρογενή Βουλιμία. Τα υπερφαγικά επεισόδια μπορεί να γίνονται σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και πάντα κρυφά. Εξ αιτίας αυτού πολλά άτομα με Διαταραχή Υπερφαγίας είναι υπέρβαρα και με αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν άλλα ιατρικά προβλήματα. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Διαταραχής Υπερφαγίας είναι:

Αίτια

Τα αίτια των Διατροφικών Διαταραχών είναι πολυσύνθετα και εμπλέκονται τόσο  βιολογικοί όσο και ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες. Έχει βρεθεί ότι σε ορισμένα άτομα με διατροφικές διαταραχές υπάρχει ανισορροπία στον οργανισμό κάποιων ουσιών που σχετίζονται με την όρεξη και την πέψη. Συχνά επίσης συναντούμε χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία στην έκφραση και την διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων αλλά και συγκαλυμμένη κατάθλιψη. Δεν είναι σπάνιο τα άτομα με Διατροφικές Διαταραχές να βιώνουν προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις και κυρίως οικογενειακές. Αρκετά συχνά συναντάμε προβληματική σχέση με το φαί μέσα στην ίδια την οικογένεια του ατόμου που πάσχει. Αυστηρά κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς που προβάλλονται συχνά ως ιδανικά έχουν ενοχοποιηθεί για την τάση πολλών γυναικών να θυσιάζουν την σωματική και ψυχική τους υγεία προκειμένου να τα υιοθετήσουν.